czwartek, 29 października 2015

Błędy montażowe i użytkowe rusztowań i systemów szalunkowych.

Błędy montażowe i użytkowe rusztowań i systemów szalunkowych.


Trzeba się nauczyć ponosić porażki. Nie można stworzyć nic nowego, jeżeli nie potrafi się akceptować pomyłek.
                                                                              Charles Knight

Powyższe stwierdzenie niesie ze sobą mądrość życiową.
Niestety nie zawsze się sprawdza, szczególnie podczas prac budowlanych, gdzie błędy często mogą zrodzić niebezpieczeństwo będące przyczyną wypadku.

Na budowie

Rzeczywistość budowlana w odniesieniu do przepisów mówiących o przestrzeganiu norm bezpieczeństwa często okazuje się odmienna.

Instrukcje montażu konkretnych rodzajów rusztowań tworzone są na podstawie wyliczeń statycznych, czyli wyznaczaniem reakcji podpór i sił wewnętrznych, powstających na skutek działania obciążeń zewnętrznych oraz ciężaru własnego na konstrukcję budowlaną.
Innymi słowy w wyliczeniach bierzemy pod uwagę rodzaj materiału, z jakiego wykonane są rusztowania,  grubość i rozmiary (średnica, długość, etc.)  poszczególnych elementów.
To jest bardzo ważne, aby uniknąć sytuacji, w których konstrukcja w danym miejscu  uległa wygięciu, zniszczeniu a w rezultacie rozłączeniu konstrukcji,  co może doprowadzić przy okazji do nieszczęśliwego wypadku.

RODZAJE RUSZTOWAŃ w kontekście unikania błędów montażowych

W zależności od rodzaju Rusztowania oraz jego zastosowania, montaż powinien charakteryzować się dostosowaniem do jego specyfiki , zarówno w odniesieniu do rodzaju elementów konstrukcyjnych, podłoża, zastosowania  jak i  kształtu budynku.

„W przypadku rusztowania modułowego (ROTAX Plus) „(…) istnieje możliwość rozbudowy siatki (konstrukcji) we wszystkich kierunkach, a tym samym optymalne dopasowanie rusztowań modułowych do form powierzchni o skomplikowanych kształtach.” [1]

„W przeciwieństwie do tradycyjnych i  bardziej znanych rusztowań ramowych, systemy modułowe charakteryzuje większa możliwość dopasowania się do kształtów obiektów, zarówno ich zewnętrznych, jak i wewnętrznych stron.
Uniwersalność rusztowań modułowych opiera się m.in. na specyficznych właściwościach węzła Rotax, szerokiej gamie długości pól oraz elementów składowych, głównie stojaków i rygli.”[2]

Do budowy systemu rusztowań modułowych używa się pomostów stalowych o nośności od  3kN/m2 do 6 kN/m2, co jest uzależnione od długości pomostu, materiału z jakiego został on wykonany oraz konfiguracji .

Z kolei system rusztowań ramowych Mostostal Plus składa się podobnie, jak ROTAX Plus z elementów nośnych zarówno stalowych, jak i aluminiowych.
Głównie możemy wymienić podstawki, ramy i pomosty. Do usztywnienia rusztowania służą tzw. stężenia.
Natomiast elementami zapewniającymi bezpieczeństwo są poręcze i krawężniki

KRYTERIA OCENY ELEMENTÓW

Dość istotnymi kwestiami dotyczącymi unikania błędów montażowych są kryteria oceny elementów, z których składana jest konstrukcja. 

Przede wszystkim nie dopuszcza się do eksploatacji:
-  elementów niekompletnych
- podzespołów zawierają ślady uszkodzeń bądź korozji w miejscach łączenia (np. spawy, mocowania)
-  zdeformowanych stojaków nośnych
- pomostów z uszkodzonymi zaczepami oraz niekompletnym (rozwarstwionym, popękanym) poszyciem
- uszkodzonych podstawek śrubowych

Ze względów zachowania bezpieczeństwa, niedopuszczalnym jest również na terenie budowy, naprawa nośnych elementów konstrukcyjnych, czyli stojaków, stężeń i podstawek, gdyż jest to obarczone zbyt dużym ryzykiem osłabienia całej konstrukcji w punkcie naprawy.

ZASADY MONTAŻU RUSZTOWAŃ

Zanim przystąpimy do montazu konstrukcji powinniśmy zapoznać się dokładnie z treścią instrukcji montażu danego systemu rusztowania.
Kiedy kompletne elementy są nabywane u producenta, zawsze powinniśmy otrzymać szczegółową instrukcję opisująca zasady montażu.

Kluczową sprawą podczas składania konstrukcji jest rodzaj podłoża, na którym będzie odbywał się montaż.

Nieprawidłowe posadowienie
Powinno być:
- zagęszczone
- wypoziomowane
- stabilne
- i tak wyprofilowane, aby odprowadzać gromadzącą się wodę.

Dodatkowo miejsce dźwigające konstrukcję opierającą się na podstawkach, musi być zaopatrzone w grube, wytrzymałe podkłady drewniane, których powierzchnia jest większa od podstawek stojaków nośnych. Podkłady należy układać prostopadle do ściany w taki sposób aby na jednym podkładzie stały dwie podstawki. Na zdjęciu obok przedstawiono błędne posadowienie rusztowania.
Trzpień gwintowany podstawki powinien być wkręcony na minimum 15 cm, chodzi tu głównie o wyeliminowanie ryzyka przeciążenia i uszkodzenia trzpienia na odcinku najbardziej narażonym na osłabienie

Należy pamiętać, aby skrajne zakończenia pomostów zabezpieczać korzystając z poręczy i krawężników.
Należy uważać, aby nie przeciążać pomostów, co nagminnie jest stosowane na placach budowy w ramach oszczędności czasu.

Generalnie błędy montażowe dotyczące pomostów dotyczą głownie:

·         Nierównomiernego rozkładu obciążania pomostu
·         Na każdego montażystę pracującego na rusztowaniu (pomoście) należy przyjmować 0,8 kN, czyli 80 kg
·         Niedozwolone jest dynamiczne obciążanie pomostu np. rzucanie ciężarów, skakanie, itp.
·         Wszystkie pomosty powinny należeć do tej samej klasy obciążenia

Należy również pamiętać, że pomosty mają różnego rodzaju zastosowania, co ma znaczenie w przypadku ich obciążeń.

Dolne krążki stojaków powinno się spinać ryglami poprzecznymi, co powoduje większą stabilizację wynikającą z analizy statycznej konstrukcji.

Rusztowania przyścienne montuje się w odległości nie mniejszej niz 200mm od ściany budynku. Częstym błędem wynikającym wielokrotnie z oszczędności jest niestosowanie poręczy wewnętrznych gdy rusztowanie ustawiono w odległości większej niż 200mm.
Dobrym tego przykładem może być instalacja izolacji ściennej, której grubość może przekroczyć nawet 30 cm.
Ciężko jest w tym przypadku zamontować rusztowania w odległości 20 cm od ściany, skoro dokładamy do niej ponad 30 cm warstwę izolacji, dlatego dla  bezpieczeństwa powinniśmy zainstalować dodatkową poręcze wewnętrzne.

W ramach zabezpieczenia osób pracujących na rusztowaniu, powinno się montować siatki, plandeki, bądź daszki ochronne zbierające ew. przedmioty opadające z wysokości.

Kotwienie rusztowania do obiektów przy których ustawiane jest rusztowanie jest kolejnym elementem zapewniającym stabilność i bezpieczeństwo całej konstrukcji.
Kotwienie powinno odbywać się równomiernie wraz z postępem montażu, zaś punkty kotwieni powinny znajdować się nie dalej niż w odległości 0,2 m od węzła rusztowania.

Podczas montażu rusztowań, bardzo ważnym czynnikiem są obciążenia wiatrem.
Rusztowanie może być użytkowane we wszystkich strefach obciążenia wiatrem, wg PN-77/B-02011.
Rusztowania przeznaczone do eksploatacji w III strefie obciążenia wiatrem, w miejscach położonych powyżej 1500 m n.p.m., należy poddać dodatkowym obliczeniom statycznym na działanie wiatru.[3]

Z dodatkowych informacji dotyczących bezpieczeństwa, warto jest wiedzieć o konieczności wyposażenia w urządzenia piorunochronowe zgodnie z PN –M-47900- 2:1996

Montażyści

Pracownicy montujący Rusztowania powinni przejść odpowiednie przeszkolenie,  ukończone zdobyciem uprawnień wydawanych przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa w Warszawie.

Każda ekipa montażystów powinna być prowadzona przez przynajmniej jednego doświadczonego pracownika, który w razie niepewności mógłby zwrócić uwagę na błędy montażowe.

Demontaż

Prace rozbiórkowe to również bardzo istotna część, podczas której mogą wystąpić błędy mogące narazić montażystów i osoby postronne na niebezpieczeństwo.

O czym należy pamiętać?

1.       Zawsze należy wyznaczyć strefę buforową przez postawienie ogrodzenia o wys. min. 1,5 metra
2.       Nie należy rozbierać Rusztowania/szalunków o zmroku, jeśli nie jest zapewnione odpowiednie oświetlenie
3.       Nie należy prowadzić prac rozbiórkowych podczas gęstej mgły, deszczu, opadów śniegu oraz gołoledzi
4.       Nie można demontować w czasie dużego wiatru lub burzy
5.       Należy dobrze oznakować teren, na którym odbywa się demontaż
6.       Należy uważać na wszelkie niedogodności oraz przeszkody np. linie elektryczne,

Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po wykonaniu jego odbioru przez nadzór techniczny.
Podczas odbioru należy zbadać rusztowania zgodnie z normami oraz wypełnić Protokół odbioru Technicznego rusztowań.

Szalunki

Nieco odmienną kwestią są płyty szalunkowe (deskowania), które można łączyć ze sobą w dowolnej konfiguracji.

Praca montażowa powinna zaczynać się od dokładnego zapoznania się z projektem technicznym i zaplanowaniem kolejnych kroków związanych z połączeniem ścian i zalania ich betonem.
Kolejność ustawiania jest tu bardzo istotna.

Jeżeli zapomnimy o naniesieniu specjalnego płynu antyadhezyjnego zapewniającego powłokę poślizgową, możemy mieć problem z oderwaniem ścian od zastygniętego betonu, Kolejna niedogodnością w tym przypadku może okazać się doczyszczenie ich powierzchni po demontażu.

Pamiętajmy również o podporach uchylnych dokręcanych do specjalnych otworów w szalunkach oraz kotwionych do podłoża w celu wypionowania całej konstrukcji.

W fazie zalewania betonem powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, aby nie przekroczyć dynamiki/Tampa wprowadzania betonu między ściany, gdyż parcie może okazać się zbyt duże.
Tego typu zaniedbanie może doprowadzić do przekroczenia granicy wytrzymałości nakrętek zabezpieczających ściągi łączące ściany szalunkowe.

Prace demontażowe

W przypadku szalunków ściennych należy stosować środki bezpieczeństwa związane szczególnie z demontażem.
Duże znaczenie ma nawet kolejność odbezpieczania poszczególnych elementów zabezpieczających:.

Od czego zaczynamy, kolejność  demontażu:

- odkręcenie wsporników dozorowanych
 - zdjęcie belek napinających
- rozkręcenie nakrętek
- zdjęcie zamków spinających
- demontaż podpór uchylnych

Podczas odkręcania nakrętek zabezpieczających ściągi szalunkowe po dwóch stronach zbrojenia należy zaczynać od tych dolnych.
Jeżeli zaczniemy demontaż od górnej części ściany szalunkowej, istnieje możliwość przeciążenia i wyrwana nakrętki przy jednoczesnym zniszczeniu gwintu w ściągu łączącym dwie ściany szalunkowe, co wiąże się z ryzykiem przygniecenia montażysty.

Demontaż deskowań możemy rozpocząć dopiero wtedy, gdy beton zastygnie i osiągnie odpowiednią wytrzymałość zapewniającą odporność na uszkodzenia.

Zanim przystąpimy do demontażu szalunków ściennych musimy pamiętać o PODCZEPIENIU ZAWIESI TRANSPORTOWYCH zaczepionych na łańcuchach dźwigowych.
Powinny być napięte, asekurując cały demontaż.

PODSUMOWANIE

Reasumując, powinniśmy zawsze pamiętać o bezpieczeństwie podczas prac, które są obarczone przynajmniej niewielką dozą ryzyka.

Nawet specjalistom w swoim fachu zdarzają się gorsze chwile, kiedy popełniają pomyłki i niedociągnięcia podczas pracy.

Prace montażowe/demontażowe rusztowań bądź szalunków charakteryzują się unikalną specyfika pracy związana z ryzykiem i narażeniem zdrowia i życia.

Jeżeli czujemy się osłabieni, chorzy, rozkojarzeni , nie powinniśmy przystępować do tego typu prac.
Tego typu czynniki również  przyczyniają się do wypadków kończących się śmiercią lub okaleczeniem.

Wszys­cy żyje­my na tym świecie, po którym ręka w rękę kroczą: dob­ro i zło, grzech i niewin­ność. Zam­knąć oczy na jedną je­go połowę, by żyć w spo­koju i bez­pie­czeństwie - to jak­byśmy chcieli dla większej pew­ności wędro­wać z zam­knięty­mi ocza­mi wśród ur­wisk i przepaści. 

                                                                                Oscar Wilde

Autorzy: Rafał Jastrzębski i Piotr Bińczak
Pracownicy firmy ALTRAD Mostostal


Artykuł ukazał się również na stronie portalu "Builder":
http://www.ebuilder.pl/index.php?act=article&sub=view&id=9881



[1]Instrukcja montażu „Rusztowania Modułowe ROTAX Plus, źródło: http://altrad-mostostal.pl/wp-content/uploads/2015/06/altrad_mostostal_instrukcja_rotax_www.pdf
[2] Uniwersalność Rusztowań Modułowych, P. Bińczak i R. Jastrzębski
[3] Instrukcja montażu „Rusztowania Modułowe ROTAX Plus, źródło: http://altrad-mostostal.pl/wp-content/uploads/2015/06/altrad_mostostal_instrukcja_rotax_www.pdf

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz