Błędy
montażowe i użytkowe rusztowań i systemów szalunkowych.
Trzeba się nauczyć ponosić
porażki. Nie można stworzyć nic nowego, jeżeli nie potrafi się akceptować
pomyłek.
Charles
Knight
Powyższe stwierdzenie niesie ze sobą mądrość życiową.
Niestety nie zawsze się sprawdza, szczególnie podczas prac budowlanych,
gdzie błędy często mogą zrodzić niebezpieczeństwo będące przyczyną wypadku.
Na
budowie
Rzeczywistość budowlana w odniesieniu do przepisów mówiących o
przestrzeganiu norm bezpieczeństwa często okazuje się odmienna.
Instrukcje montażu konkretnych rodzajów rusztowań tworzone są na
podstawie wyliczeń statycznych, czyli wyznaczaniem reakcji podpór i sił wewnętrznych, powstających na skutek
działania obciążeń zewnętrznych oraz ciężaru własnego na konstrukcję budowlaną.
Innymi słowy w wyliczeniach bierzemy pod uwagę rodzaj materiału, z
jakiego wykonane są rusztowania, grubość
i rozmiary (średnica, długość, etc.)
poszczególnych elementów.
RODZAJE RUSZTOWAŃ w kontekście
unikania błędów montażowych
W zależności od rodzaju Rusztowania oraz jego zastosowania, montaż
powinien charakteryzować się dostosowaniem do jego specyfiki , zarówno w
odniesieniu do rodzaju elementów konstrukcyjnych, podłoża, zastosowania jak i
kształtu budynku.
„W przypadku rusztowania modułowego (ROTAX Plus) „(…) istnieje
możliwość rozbudowy siatki (konstrukcji) we wszystkich kierunkach, a tym samym
optymalne dopasowanie rusztowań modułowych do form powierzchni o skomplikowanych
kształtach.” [1]
„W przeciwieństwie do
tradycyjnych i bardziej znanych
rusztowań ramowych, systemy modułowe charakteryzuje większa możliwość
dopasowania się do kształtów obiektów, zarówno ich zewnętrznych, jak i
wewnętrznych stron.
Uniwersalność rusztowań
modułowych opiera się m.in. na specyficznych właściwościach węzła Rotax,
szerokiej gamie długości pól oraz elementów składowych, głównie stojaków i
rygli.”[2]
Do budowy systemu rusztowań modułowych
używa się pomostów stalowych o nośności od
3kN/m2 do 6 kN/m2, co jest uzależnione od długości pomostu, materiału z
jakiego został on wykonany oraz konfiguracji .
Z kolei system rusztowań ramowych
Mostostal Plus składa się podobnie, jak ROTAX Plus z elementów nośnych zarówno
stalowych, jak i aluminiowych.
Głównie możemy wymienić podstawki, ramy
i pomosty. Do usztywnienia rusztowania służą tzw. stężenia.
Natomiast elementami zapewniającymi
bezpieczeństwo są poręcze i krawężniki
KRYTERIA
OCENY ELEMENTÓW
Dość istotnymi kwestiami dotyczącymi
unikania błędów montażowych są kryteria
oceny elementów, z których składana jest konstrukcja.
Przede wszystkim nie dopuszcza się do
eksploatacji:
- elementów niekompletnych
- podzespołów zawierają ślady uszkodzeń
bądź korozji w miejscach łączenia (np. spawy, mocowania)
-
zdeformowanych stojaków nośnych
- pomostów z uszkodzonymi zaczepami oraz
niekompletnym (rozwarstwionym, popękanym) poszyciem
- uszkodzonych podstawek śrubowych
Ze względów zachowania bezpieczeństwa,
niedopuszczalnym jest również na terenie budowy, naprawa nośnych elementów
konstrukcyjnych, czyli stojaków, stężeń i podstawek, gdyż jest to obarczone
zbyt dużym ryzykiem osłabienia całej konstrukcji w punkcie naprawy.
ZASADY
MONTAŻU RUSZTOWAŃ
Zanim przystąpimy do montazu konstrukcji
powinniśmy zapoznać się dokładnie z treścią instrukcji montażu danego systemu rusztowania.
Kiedy kompletne elementy są nabywane u
producenta, zawsze powinniśmy otrzymać szczegółową instrukcję opisująca zasady
montażu.
Kluczową sprawą podczas składania
konstrukcji jest rodzaj podłoża, na
którym będzie odbywał się montaż.
Nieprawidłowe posadowienie
Powinno być:
- zagęszczone
- wypoziomowane
- stabilne
- i tak wyprofilowane, aby odprowadzać
gromadzącą się wodę.
Dodatkowo miejsce dźwigające konstrukcję
opierającą się na podstawkach, musi być zaopatrzone w grube, wytrzymałe
podkłady drewniane, których powierzchnia jest większa od podstawek stojaków
nośnych. Podkłady należy układać prostopadle do ściany w taki sposób aby na
jednym podkładzie stały dwie podstawki. Na zdjęciu obok przedstawiono błędne
posadowienie rusztowania.
Trzpień gwintowany podstawki powinien być wkręcony na minimum
15 cm, chodzi tu głównie o wyeliminowanie ryzyka przeciążenia i uszkodzenia
trzpienia na odcinku najbardziej narażonym na osłabienie
Należy pamiętać, aby skrajne zakończenia pomostów zabezpieczać
korzystając z poręczy i krawężników.
Należy uważać, aby nie przeciążać
pomostów, co nagminnie jest stosowane na placach budowy w ramach oszczędności
czasu.
Generalnie błędy montażowe dotyczące
pomostów dotyczą głownie:
·
Na każdego
montażystę pracującego na rusztowaniu (pomoście) należy przyjmować 0,8 kN,
czyli 80 kg
·
Niedozwolone jest
dynamiczne obciążanie pomostu np. rzucanie ciężarów, skakanie, itp.
·
Wszystkie pomosty
powinny należeć do tej samej klasy obciążenia
Należy również pamiętać, że pomosty mają różnego
rodzaju zastosowania, co ma znaczenie w przypadku ich obciążeń.
Dolne krążki stojaków powinno się spinać ryglami poprzecznymi, co
powoduje większą stabilizację wynikającą z analizy statycznej konstrukcji.
Rusztowania przyścienne
montuje się w odległości nie mniejszej niz 200mm od ściany budynku. Częstym
błędem wynikającym wielokrotnie z oszczędności jest niestosowanie poręczy
wewnętrznych gdy rusztowanie ustawiono w odległości większej niż 200mm.
Dobrym tego przykładem może być
instalacja izolacji ściennej, której grubość może przekroczyć nawet 30 cm.
Ciężko jest w tym przypadku zamontować
rusztowania w odległości 20 cm od ściany, skoro dokładamy do niej ponad 30 cm
warstwę izolacji, dlatego dla bezpieczeństwa powinniśmy zainstalować
dodatkową poręcze wewnętrzne.
W ramach zabezpieczenia osób pracujących
na rusztowaniu, powinno się montować siatki, plandeki, bądź daszki ochronne zbierające
ew. przedmioty opadające z wysokości.
Kotwienie rusztowania do obiektów przy których ustawiane jest
rusztowanie jest kolejnym elementem zapewniającym stabilność i bezpieczeństwo całej
konstrukcji.
Kotwienie powinno odbywać się
równomiernie wraz z postępem montażu, zaś punkty kotwieni powinny znajdować się
nie dalej niż w odległości 0,2 m od węzła rusztowania.
Podczas montażu rusztowań, bardzo ważnym
czynnikiem są obciążenia wiatrem.
Rusztowanie może być użytkowane we
wszystkich strefach obciążenia wiatrem, wg PN-77/B-02011.
Rusztowania przeznaczone do eksploatacji
w III strefie obciążenia wiatrem, w miejscach położonych powyżej 1500 m n.p.m.,
należy poddać dodatkowym obliczeniom statycznym na działanie wiatru.[3]
Z dodatkowych informacji dotyczących
bezpieczeństwa, warto jest wiedzieć o konieczności wyposażenia w urządzenia
piorunochronowe zgodnie z PN –M-47900- 2:1996
Montażyści
Pracownicy montujący Rusztowania powinni przejść odpowiednie
przeszkolenie, ukończone zdobyciem
uprawnień wydawanych przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa w
Warszawie.
Każda ekipa montażystów powinna być prowadzona przez przynajmniej
jednego doświadczonego pracownika, który w razie niepewności mógłby zwrócić
uwagę na błędy montażowe.
Demontaż
Prace rozbiórkowe to również bardzo istotna część, podczas której mogą
wystąpić błędy mogące narazić montażystów i osoby postronne na
niebezpieczeństwo.
O czym należy pamiętać?
1.
Zawsze należy wyznaczyć strefę buforową przez
postawienie ogrodzenia o wys. min. 1,5 metra
2. Nie
należy rozbierać Rusztowania/szalunków o zmroku, jeśli nie jest zapewnione
odpowiednie oświetlenie
3. Nie
należy prowadzić prac rozbiórkowych podczas gęstej mgły, deszczu, opadów śniegu
oraz gołoledzi
4. Nie
można demontować w czasie dużego wiatru lub burzy
5. Należy
dobrze oznakować teren, na którym odbywa się demontaż
6. Należy
uważać na wszelkie niedogodności oraz przeszkody np. linie elektryczne,
Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po wykonaniu jego odbioru
przez nadzór techniczny.
Podczas odbioru należy zbadać rusztowania zgodnie z normami oraz
wypełnić Protokół odbioru Technicznego rusztowań.
Szalunki
Nieco odmienną kwestią są płyty
szalunkowe (deskowania), które można łączyć ze sobą w dowolnej konfiguracji.
Praca montażowa powinna zaczynać się od
dokładnego zapoznania się z projektem technicznym i zaplanowaniem kolejnych
kroków związanych z połączeniem ścian i zalania ich betonem.
Kolejność ustawiania jest tu bardzo
istotna.
Jeżeli zapomnimy o naniesieniu
specjalnego płynu antyadhezyjnego zapewniającego powłokę poślizgową, możemy
mieć problem z oderwaniem ścian od zastygniętego betonu, Kolejna niedogodnością
w tym przypadku może okazać się doczyszczenie ich powierzchni po demontażu.
Pamiętajmy również o podporach uchylnych
dokręcanych do specjalnych otworów w szalunkach oraz kotwionych do podłoża w celu
wypionowania całej konstrukcji.
W fazie zalewania betonem powinniśmy
zwrócić szczególną uwagę, aby nie przekroczyć dynamiki/Tampa wprowadzania
betonu między ściany, gdyż parcie może okazać się zbyt duże.
Tego typu zaniedbanie może doprowadzić
do przekroczenia granicy wytrzymałości nakrętek zabezpieczających ściągi
łączące ściany szalunkowe.
Prace
demontażowe
W przypadku szalunków ściennych należy stosować środki bezpieczeństwa
związane szczególnie z demontażem.
Duże znaczenie ma nawet kolejność odbezpieczania poszczególnych
elementów zabezpieczających:.
Od czego zaczynamy, kolejność
demontażu:
- odkręcenie wsporników dozorowanych
- zdjęcie belek napinających
- rozkręcenie nakrętek
- zdjęcie zamków spinających
- demontaż podpór uchylnych
Podczas odkręcania nakrętek zabezpieczających ściągi szalunkowe po
dwóch stronach zbrojenia należy zaczynać od tych dolnych.
Jeżeli zaczniemy demontaż od górnej części ściany szalunkowej, istnieje
możliwość przeciążenia i wyrwana nakrętki przy jednoczesnym zniszczeniu gwintu
w ściągu łączącym dwie ściany szalunkowe, co wiąże się z ryzykiem przygniecenia
montażysty.
Demontaż deskowań możemy rozpocząć dopiero wtedy, gdy beton zastygnie i
osiągnie odpowiednią wytrzymałość zapewniającą odporność na uszkodzenia.
Zanim przystąpimy do demontażu szalunków ściennych musimy pamiętać o
PODCZEPIENIU ZAWIESI TRANSPORTOWYCH zaczepionych na łańcuchach dźwigowych.
Powinny być napięte, asekurując cały demontaż.
PODSUMOWANIE
Reasumując, powinniśmy zawsze pamiętać o bezpieczeństwie podczas prac,
które są obarczone przynajmniej niewielką dozą ryzyka.
Nawet specjalistom w swoim fachu zdarzają się gorsze chwile, kiedy
popełniają pomyłki i niedociągnięcia podczas pracy.
Prace montażowe/demontażowe rusztowań bądź szalunków charakteryzują się
unikalną specyfika pracy związana z ryzykiem i narażeniem zdrowia i życia.
Jeżeli czujemy się osłabieni, chorzy, rozkojarzeni , nie powinniśmy
przystępować do tego typu prac.
Tego typu czynniki również przyczyniają
się do wypadków kończących się śmiercią lub okaleczeniem.
Wszyscy żyjemy na tym
świecie, po którym ręka w rękę kroczą: dobro i zło, grzech
i niewinność. Zamknąć oczy na jedną jego połowę, by żyć
w spokoju i bezpieczeństwie - to jakbyśmy chcieli dla
większej pewności wędrować z zamkniętymi oczami wśród urwisk
i przepaści.
Oscar Wilde
Autorzy: Rafał Jastrzębski i Piotr Bińczak
Pracownicy firmy ALTRAD Mostostal
Artykuł ukazał się również na stronie portalu "Builder":
http://www.ebuilder.pl/index.php?act=article&sub=view&id=9881
[1]Instrukcja
montażu
„Rusztowania Modułowe ROTAX Plus, źródło:
http://altrad-mostostal.pl/wp-content/uploads/2015/06/altrad_mostostal_instrukcja_rotax_www.pdf
[2] Uniwersalność Rusztowań Modułowych, P. Bińczak i R.
Jastrzębski
[3]
Instrukcja montażu „Rusztowania Modułowe ROTAX Plus, źródło:
http://altrad-mostostal.pl/wp-content/uploads/2015/06/altrad_mostostal_instrukcja_rotax_www.pdf
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz